Putin gambiti 

Habip Hamza ERDEM

Günün haberi Suriye’deki kaos’un aldığı boyutlarla ilgili olacağına göre, fotoğrafın bir de dışarıdan çekilmesi yerinde olacaktır.

Öncelikle Suriye harekât(lar)ının bir ‘Kaos Harekâtı‘ olduğunun altının çizilmesi gerekmektedir.

Türkiye’deki yorumcular, Rusya’nın – Ukrayna savaşı, -Batı’nın koyduğu ekonomik yaptırımlar, -Gürcistan ve benzeri başka sorunlar yüzünden Suriye’deki gelişmelere ‘suskun’ kaldığı ve kalacağı yönünde görüş birliği içindedirler.

Rusya’nın bu konuda ‘suskun’ kalıp kalmayacağı konusunda remil atacak durumda değilim.

Ancak Türkiye’deki ekonomist ve stratejistlerin ‘argüman’larının gerçekçi olmadığını belirtmek isterim.

Nitekim, Jacques Sapir’in 17 Ekim 2024 tarihli Gününhaberi (Infodujour) sitesinde Emilien Lacombe’a yaptığı açıklamalara göre;

–       Rus ekonomisi Batı’nın onca yaptırımına karşın 2024 yılı büyümesi % 3,7 ile % 3,9 arasında gerçekleşecektir.

–       Yaptırımların enflasyona katkısı ise 2 ya da 3 puanı geçmemektedir. Ki toplam enflasyon da % 8’dir.

–       Rusya’da geleneksel bir ‘Savaş Ekonomisi’ uygulandığını söylemek de zordur. Tersine bir yandan askerî üretim geliştirilirken, öte yandan bu ‘sivil ekonomi’yle uyumlu olarak yürütülmektedir. Örneğin Rus otomobil sanayii Çin’le iş birliği içinde bir sıçrama yapmış bulunmaktadır.

–       Dış yaptırımlara gelince, Rusya bu yaptırımları, bumerang misali, kendisine yaptırım uygulayan ülkelere yöneltmeyi başarmış bulunmaktadır. Örneğin kendisinden doğalgaz alan ülkeler öncekinden çok daha yüksek fiyata almak zorunda kalmışlardır.

–       Ukrayna konusuna gelince; Batı’nın yavaş yavaş Zelensky’e verdiği destekten uzaklaştığı gözlemlenmektedir. Hatta Sapir’e göre Ukrayna’da bir barışın eli kulağındadır. Birkaç ay içinde şu ya da bu biçimde bir barış imzalanabilecektir. Ve bu barış Rusya’nın pes etmesi dolayısıyla değil, Zelensky’nin dış desteksiz artık hiçbir şey yapamayacağı dolayısıyladır.

Öte yandan 2023 Temmuz’unda Entelektüel Otodefans Alanı (Espace d’Autodéfence Intellectuelle – LES CRISES) tarafından organize edilen ‘Bir Yeni Dünya Düzeni’ne Doğru’  (Vers un nouvel ordre mondial)  başlıklı uluslararası sempozyum sonuçlarına göre, Batılı entelektüellerin neredeyse kırk yıldır yerleştirmeye çalıştıkları Yeni Dünya Düzeni’nin (Globalleşme ya da Küreselleşme) dayandığı a-politik kurallar bir ‘kriz’e girmiş bulunmaktadır.

Türkiye’de bu ‘sağ/sol bitti’ teranesi olarak dillendirilmekteydi.

Çünkü ‘Sol’ deyince, kargadan başka kuş tanımamak örneği, ‘Sovyetler Birliği’nin yıkılması, yani sol ile sadece ve yalnızca ‘Sovyet Rusya’ anlaşılıp anlatılıyordu.

Ne Rus Mir’i, ne Rus kökenli Halkçılık ve ne de Sovyet Sistemi gereğince bilinmediği için, toptancı bir biçimde ve kulaktan dolma, Leninizm ve daha çok Stalinizm ezberi anlatılıyordu.

Oysa sempozyumu organize eden kuruluşun adı bile ‘Entelletüel Öz-savunma’ olup, öncelikle ‘aklın bağımsızlığını öngörmekte ama bir ‘akıl’ın da varlığını da varsaymaktadır.

Ancak Türkiye’deki ‘çok akıllılar’, var olduğu kadarıyla akıllarını kiraya verdiklerinin ayırdında bile değiller denilebilir.

O nedenle Rusya ve daha çok Putin’in ‘eli kolu bağlı’ yorumunu yapabilmektedirler.

Önderliğini Rusya yapıyor görünse de, başta Çin ve Hindistan olmak üzere BRICS ülkeleri, dünya ekonomisinin yarısına yakınını üreten Afrika’dan Güney Amerika’ya kadar dokuz ülkeyi kapsamaktadır.

Suriye ‘Kaos’una gelince; Suriye’ye ‘siyasî’ değil ama ‘politik’ bir destek yapılacağı söylenebilir.

Hindistan, İran ve Rusya’nın satranç konusunda ‘usta’ olduklarını söylemek bile fazla.

Dolayısıyla Rusya’nın Suriye’de bir ‘Gambit’ yapacağı beklenmelidir.

Ve belki de uluslararası arenada bir ‘Putin Gambiti’ göreceğiz.

Ancak, kendi payımıza, Suriye’yi kaosa sürükleyenlerin kaostan en çok zarar görenler olacağını öngörebiliriz.

Sizinkinin ‘Mat’ olması dahil…