12 Eylül 2023 Salı
News
İlhan VARDAR
Karanlık Enerji Kamerasını kullanan gökbilimciler tarafından çekilen bu görüntü, NGC 1566 galaksisini, dönerken kollarını uzayın enginliğinde sallarken yakalıyor. Halk arasında İspanyol Dansçı olarak adlandırılan bu sarmal gökada, genellikle gökbilimcilere gökada grupları, farklı yaşlardaki yıldızlar ve kara delikler hakkında bilgi verir.
Dorado takım yıldızında bulunan ve yaklaşık 70 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alan NGC 1566 , tıpkı bir dansçının kendi etrafında ve çevresinde dönen kolları gibi, galaktik çekirdeğin etrafında öfkeli bir girdap da dolanıyormuş gibi görünen ve iki kolu olan büyük tasarımlı bir sarmal gökadadır.
Bu görüntü Şili’den Karanlık Enerji Kamerası kullanılarak çekildi. Galaksinin bize karşı görünümü, konumu ve bileşimi onu astronominin birçok alanındaki astronomlar için bir gözlem fırsatları hazinesi haline getiriyor.
NGC 1566, yıldız evriminin tüm aşamalarındaki yıldızlara ev sahipliği yapmaktadır . Bu görüntüde, galaksinin kollarını çevreleyen parlak mavi renk, genç ve parlak bir şekilde yanan yıldızlardan kaynaklanmaktadır.
Bu kolların içindeki daha koyu noktalar toz şeritleridir. Kollar gaz açısından zengindir ve yeni yıldızların oluşması için mükemmel ortamı sağlayan büyük ölçekli alanlar oluşturur.
Galaksinin merkezine daha yakın bir yerde daha soğuk, daha yaşlı yıldızlar ve toz var. Bunların tümü görüntüdeki daha kırmızı renkte görülüyor. Bu gökada, 2010 yılında SN2010el adlı bir süpernova patladığında, gözlemlenen bir yıldız ömrünün sonu olayına bile ev sahipliği yaptı .
NGC 1566’nın merkezine süper kütleli bir kara delik hakimdir . Galaksinin belirgin ve oldukça parlak çekirdeği, aktif bir galaktik çekirdek olarak bilinir . Çekirdekten gelen ışık, yalnızca yüzlerce günlük zaman dilimlerinde değişir ve gökbilimciler için kesin sınıflandırmasını zorlaştırır.
NGC 1566 , diğer bir üyesi NGC 1515 olan Dorado Grubu olarak bilinen bir gökada koleksiyonunun en parlak üyesi ve üç baskın üyesinden biridir . Galaksi grupları , 50’den az galaksiden oluşan ve her birinin diğeri üzerinde uyguladığı yerçekimi kuvvetiyle gevşek bir şekilde bir arada tutulan topluluklardır.
Dorado Grubu en az 46 galaksiden oluşur. NGC 1566’nın kendisi o kadar baskındır ki, kendi grubu olan NGC 1566 Grubuna sahiptir. NGC 1566’nın Dorado Grubu’ndaki komuta rolü, onu grubun kendisine olan mesafeyi belirlemeyi amaçlayan bilim adamları için kilit bir hedef haline getirdi ve böylece Evren içindeki büyük ölçekli yapılar hakkındaki anlayışımızı geliştirdi.
Görüntü, milyonlarca galaksiyi haritalayarak karanlık enerjinin doğasını keşfetmeyi amaçlayan bir proje olan Karanlık Enerji Araştırması (DES) için çekildi . Karanlık Enerji Araştırması, yedi ülkedeki 26 kurumdan 400’den fazla bilim insanının bir işbirliğidir. Bu görüntü, DES için özel olarak tasarlanmış bir kamera kullanılarak çekildi: Karanlık Enerji Kamerası (DECam). Dünyanın en yüksek performanslı, geniş alan CCD görüntüleyicilerinden biridir. Şu anda DECam, çok çeşitli bilim dallarını kapsayan programlar için kullanılmaktadır.
Burada resmedilen galaksi, gökbilimcilerin ilgisini çekmeye devam ediyor. NGC 1566 ve yakınlardaki diğer on sekiz gökada, PHANGS projesinin bir parçası olarak Gemini Gözlemevi’nin Baş Bilimcisi NOIRLab astronomu Janice Lee tarafından NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ( JWST ) ile kızılötesi ışıkta gözlemlenecek. Bu proje, Dünya’dan görülebilen galaksilerin gözlemlerini yapacak ve JWST’nin gaz ve tozun içini görme yeteneğinden faydalanarak yıldızları oluşumlarının en erken aşamalarında araştıracak.
Kaynak : NOIRLab2208
