Nöbetçi Eczaneler
Yürürlükteki Anayasa’mızın 77. maddesine göre ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.’ Aynı yönde hükümler, Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 6. maddesi ile Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 3. maddesinde de bulunmaktadır.
Anayasa’nın Cumhurbaşkanı adaylık ve seçimi ile ilgili 101. maddesinin III. fıkrasına göre; ‘Cumhurbaşkanlığına, siyasî parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasî partiler ile en az yüzbin seçmen aday gösterebilir.’ Aynı yönde hükümler, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun 7, 8 ve 8/A maddelerinde de yer almaktadır.
Bu hükümlere göre CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı Meclis Grubu tarafından gösterilecektir. Anayasa veya yasa ile düzenlenmemiş olan parti üyelerinin oylarıyla aday belirleme ise, sadece parti üyelerinin bu konudaki eğilimini gösterir.
Anayasa’nın 101. maddesinin V. fıkrasına göre; ‘Genel oyla yapılacak seçimde geçerli oyların salt çoğunluğunu (% 50+1) alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci Pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir.’
- Dönem Milletvekili Genel Seçimi 14 Mayıs 2023 günü yapılmış; aynı gün yapılan Cumhurbaşkanı seçiminde yarışan 4 adaydan hiçbiri (Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan, Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Ata İttifakı adayı Sinan Oğan, Memleket Partisi adayı Muharrem İnce), geçerli oyların salt çoğunluğunu kazanamamıştı. Cumhurbaşkanı seçimi için 28 Mayıs 2023 günü yapılan ikinci oylamada; ilk oylamada en çok oy alan iki aday olarak Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu yarışmıştı. Bu oylamada geçerli oyların % 52.18’ini alan Recep Tayyip Erdoğan yeniden Cumhurbaşkanı seçildi.
Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 6. maddesinin II. fıkrasına göre; 29. Dönem Milletvekili Genel ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin olağan koşullarda 7 Mayıs 2028 günü yapılması gerekir.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in düşündüğü 2025 yılında yapılacak olan milletvekili genel ve Cumhurbaşkanı seçimleri ise, erken seçim niteliğindedir. Erken seçim için karar verme yetkisi, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaş-kanındadır. Anayasa’nın 116. maddesinin I. ve II. fıkralarına göre;
‘Türkiye Büyük Mille Meclisi, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla (360 oyla) seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu hâlde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi hâlinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.’
5 yıl için seçilmiş milletvekillerinin görevlerinin 3. yılında 360 oyla erken seçim kararı vermelerini beklemek gerçekçi değildir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2017 yılında 6771 sayılı Kanun’la yapılan Anayasa değişikliği ile getirilen Cumhurbaş-kanlığı hükümet sistemiyle üçüncü kez adaylığı, Anayasa’nın 116. maddesinin III. fıkrasına göre ‘Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâlinde’ söz konusu olacağı için O’nun erken seçim kararı vermesi beklenemez.”
(30.1.2025)
___________________
1 Bu konudaki haberler için bk. Sözcü, 29.1.2025, s. 1 “Özgür Özel, CHP’deki adaylık sürecini bu mesajla başlattı: İmamoğlu ve Yavaş göreve hazır”, 11 “Adayı teşkilat seçecek” – Başak Kaya; Cumhuriyet, 30.1.2025, s. 1 “2015’i seçim yılı olarak belirleyen CHP sandık için yeni bir yönerge belirleyecek. Özel yarışta yok”, 5 “Adaylık için yönergeye çalışan CHP’de önseçim sürecinin nisan ayında bitmesi planlanıyor” – Sarp Sağkal.
