0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İlhan VARDAR

Kızılötesi Gözlemler Hiç Görülmemiş Atmosferik ve Halka Detaylarını Ortaya Çıkarıyor

Neptün, güneş sistemimizin en karanlık kısımlarından birinde gizlenir. Karmaşık halkaları, tuhaf ayı, Triton’u ve Dünya’daki ses hızından daha hızlı kükreyen rüzgarları ile Neptün, uzun zamandır gökbilimcilerin kafasını karıştırdı. Sadece bir uzay aracı, Voyager 2, bu uzak gezegeni ziyaret etti ve yıllar boyunca hem uzay hem de yer tabanlı teleskoplardan yapılan gözlemler birçok çalkantılı fırtınayı izledi.

Şimdi, NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nun bu buz devine ilk bakışı, bize bu keskin halkalara uzun zamandır beklenen bir bakış açısı veriyor ve gizemli fırtınalarının ayrıntılarını ortaya koyuyor.

NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu, Neptün’ün ilk görüntüsüyle bize daha yakın yeteneklerini gösteriyor. Webb, 30 yıldan fazla bir süredir bu uzak gezegenin halkalarının en net görüntüsünü yakalamakla kalmadı, aynı zamanda kameraları buz devini yepyeni bir ışıkta ortaya çıkardı.

Webb’in yeni görüntüsünde en çarpıcı olanı, gezegenin halkalarının net görünümüdür – NASA’nın Voyager 2’si 1989 yılında Neptün’ü gözlemleyen ilk uzay aracı olduğundan beri bazıları tespit edilmemiştir. Birkaç parlak, dar halkaya ek olarak, Webb görüntüsü Neptün’ün daha sönük toz bantlarını açıkça göstermektedir.

“Bu sönük, tozlu bantları en son gördüğümüzden bu yana otuz yıl geçti ve onları ilk kez kızılötesinde gördük” diyor Webb için Neptün sistemi uzmanı ve disiplinler arası bilim insanı Heidi Hammel. Webb’in son derece kararlı ve hassas görüntü kalitesi, bu çok zayıf halkaların Neptün’e çok yakın bir yerde tespit edilmesini sağladı.

Neptün, 1846’daki keşfinden bu yana araştırmacıları büyüledi. Güneş’ten, Dünya’dan 30 kat daha uzakta bulunan Neptün, dış güneş sisteminin uzak, karanlık bölgesinde yörüngede döner. Bu aşırı mesafede, Güneş o kadar küçük ve sönüktür ki, Neptün’deki yüksek öğlen vakti, Dünya’daki loş bir alacakaranlığa benzer.

Bu gezegen, iç kısmının kimyasal yapısı nedeniyle bir buz devi olarak nitelendirilir. Gaz devleri Jüpiter ve Satürn ile karşılaştırıldığında, Neptün hidrojen ve helyumdan daha ağır elementler bakımından çok daha zengindir. Bu, Neptün’ün mavimsi görünümünde kolayca görülebilir.

Webb’in Yakın Kızılötesi Kamerası (NIRCam), 0,6 ila 5 mikron arasındaki nesneleri yakın kızılötesi aralığında görüntüler, böylece Neptün Webb’e mavi görünmez. Aslında, metan gazı kırmızı ve kızılötesi ışığı o kadar güçlü bir şekilde emer ki, gezegen, yüksek irtifa bulutlarının bulunduğu yerler dışında, bu yakın kızılötesi dalga boylarında oldukça karanlıktır. Bu tür metan-buz bulutları, metan gazı tarafından emilmeden önce güneş ışığını yansıtan parlak çizgiler ve lekeler olarak belirgindir. Hubble Uzay Teleskobu ve W.M. Keck Gözlemevi de dahil olmak üzere diğer gözlemevlerinden gelen görüntüler, yıllar içinde hızla gelişen bu bulut özelliklerini kaydetti.

Daha incelikli bir şekilde, gezegenin ekvatorunu çevreleyen ince bir parlaklık çizgisi, Neptün’ün rüzgarlarına ve fırtınalarına güç veren küresel atmosferik dolaşımın görsel bir imzası olabilir. Atmosfer ekvatora iner ve ısınır ve böylece kızılötesi dalga boylarında çevrelenen, daha soğuk gazlardan daha fazla parlar.

Neptün’ün 164 yıllık yörüngesi, bu görüntünün en üstündeki kuzey kutbunun gökbilimciler için görüş alanı dışında olduğu anlamına geliyor, ancak Webb görüntüleri bu bölgede ilginç bir parlaklığa işaret ediyor. Güney kutbunda daha önce bilinen bir girdap, Webb’in görüşüne göre belirgindir, ancak Webb ilk kez onu çevreleyen sürekli bir yüksek enlem bulutları bandını ortaya çıkarmıştır.

Webb ayrıca Neptün’ün bilinen 14 uydusundan yedisini de yakaladı. Resimdeki çok parlak bir ışık noktası, bir yıldız değildir. Aksine, bu Neptün’ün büyük ve sıra dışı ayı Triton’dur.

Donmuş bir yoğunlaştırılmış azot parlaklığı ile kaplı Triton, kendisine çarpan güneş ışığının ortalama yüzde 70’ini yansıtır. Bu görüntüde Neptün’ü çok gölgede bırakıyor, çünkü gezegenin atmosferi bu yakın kızılötesi dalga boylarında metan emilimi ile karartılıyor. Triton, Neptün’ü alışılmadık bir geri yörüngede dolaştırıyor ve gökbilimcilerin bu ayın aslında Neptün tarafından yer çekimsel olarak yakalanan bir Kuiper kuşağı nesnesi olduğunu tahmin etmelerine neden oluyor. Önümüzdeki yıl hem Triton hem de Neptün’ün ek Webb çalışmaları planlanmaktadır.

Bu Görüntü Hakkında

Webb’in Neptün’ün Yakın Kızılötesi Kamera (NIRCam) görüntüsünün bu versiyonunda, gezegenin görünür uyduları etiketlenmiştir. Neptün’ün bilinen 14 uydusu vardır ve bunlardan yedisi bu görüntüde görülebilir.

NIRCam, Arizona Üniversitesi ve Lockheed Martin’in İleri Teknoloji Merkezi’ndeki bir ekip tarafından inşa edildi.

Resim: NASA, ESA, CSA, STScI
Görüntü İşleme: Yusuf DePasquale (STScI), Naomi Rowe-Gurney · (NASA-GSFC)