Erkeklerin sperm sayısındaki düşüşe ilişkin binlerce araştırmanın incelendiği yeni bir çalışma, sperm kalitesini etkileyen en büyük risk faktörlerini ortaya koydu.

Euronews’in haberine göre, erkeklerin üreme kapasitesi son yıllarda büyük ölçüde düştü. Human Reproduction Update dergisinde geçtiğimiz yıl yayımlanan bir araştırma, dünya genelinde sperm sayısının son 50 yılda yarı yarıya azaldığını ve bu sayıdaki düşüş hızının 2000 yılından bu yana iki kat arttığını öne sürdü.

Erkek üremesine ilişkin endişelerin arttığı böyle bir dönemde, Macaristan’ın Semmelweis Üniversitesi’nden araştırmacılar sperm hücrelerindeki bozulmanın en önemli nedenlerini anlamak için 27 binden fazla çalışmanın sonuçlarını derinlemesine inceledi.

Sonuçlara göre sperm sayısını en çok etkileyen faktörlerin kirlilik, sigara kullanımı, yaş ve bazı sağlık problemleri olduğu belirtildi.

Semmelweis Üniversitesi Üroloji Bölümü Androloji Merkezi Başkanı Dr. Zsolt Kopa, sperm hücrelerinin işlevselliğinin “DNA fragmantasyon analizi” ile test edildiğini ve bunun kanıta dayalı tek test olduğunu açıkladı.

Bu testin spermdeki sağlam ya da hasarlı genetik materyal oranını incelediğini belirten Kopa, “DNA ne kadar parçalanmışsa, spermin dölleme yeteneği de o kadar az olur.” dedi.

Araştırmacılar, çalışma kapsamında üç uluslararası veri tabanını tarayarak 26 bin 901 makaleye ulaştı. Bunlardan her biri 2003 ile 2021 yılları arasında yayımlanan 190 tanesi meta analiz için kullanıldı.

Çalışma kapsamında kısırlık kliniklerinde tedavi gören binlerce erkeğe ait veriler karşılaştırıldı.

Yaş, sigara, yaşam tarzı

Araştırmacılar sperm kalitesinde yaş faktörüne ilişkin şaşırtıcı bir veriye ulaştı. Yazarlardan Dr. Anett Szabo, “Önceki araştırmalara dayanarak sperm hücrelerinin kalitesinin 40 yaşından sonra önemli ölçüde bozulmaya başlamasını bekliyorduk ancak meta analizimiz bu yaşın çok daha yüksek olabileceğini gösteriyor.” şeklinde konuştu.

Analize göre, incelenen araştırmalar sigara kullanımının DNA hasarını 9,19 oranında artırdığını gösterdi. Alkol ve vücut ağırlığının genetik materyal hasarında klinik olarak büyük bir rol oynamadığı tespit edildi. Ancak daha fazla alkol kullanımı ve daha yüksek vücut ağırlığının daha önemli bir hasara yol açtığı yönünde bir eğilim saptandı.

Hava ve çevre kirliliğinin sperm kalitesi üzerinde önemli bir zararlı etkisi olduğu ve DNA fragmantasyonunu yüzde 9,68 oranında artırdığı belirtildi. Araştırmacılara göre, incelenen araştırmalardan biri İtalya’da çevri kirliliğinin yüksek olduğu bir bölgenin sperm kalitesine etkisini gösterirken bir diğeri yoğun bir kavşakta trafiği yönlendiren polis memurları üzerinde benzer etkiler tespit etti.

Sağlık problemleri

Araştırmaya göre, sperm kalitesini etkileyen bir diğer faktör de bazı sağlık sorunları.

Testis torbası içerisinde yer alan damarların şişmesi anlamına gelen Varikosel hastalığının sperm hasarını yüzde 13,62 oranında artırabildiği saptandı. Glikoz toleransının azalmasının da benzer ölçüde etkilediği belirtildi.

Tümörlerin hasarı yüzde 11,3 oranında artırabildiği tespit edildi.

Bakteriyel ve cinsel yolla bulaşan bazı enfeksiyonların da bu artışta küçük bir rol oynadığı kaydedildi.