Bir ay doğmuş/ bir ay doğar!

Süleyman YAĞIZ “BEY MAYIL” adlı bir türkümüz var. Şöyle: Aman bir ay doğmuş ilk akşamdan yüceden Şavkı vurmuş pencereden bacadan Aman uykusuz mu kaldın Bey Mayıl'ım Amman dünkü geceden Uyan Bey Mayıl'ım uyan Gadan ben alim, kölen ben olim Aman Mayıl ne yatarsın korku dağında Bülbüller ötüşür seher çağında Aman gel bir sefa sürek Bey Mayıl'ım Aman baban bağında Uyan Bey Mayıl'ım uyan Gadan ben alim, kölen ben olim • Bu türküyü ben 70 yıldır bilirim. Babam çok severdi, ara sıra mırıldanırdı. Ben de çok severim. Aktif gazetecilik yıllarımda Gönül Dostları adıyla bir gece etkinliği düzenlerdik. Gecemizin sanatçı konuğu genellikle Melda Duygulu hanımefendi olurdu. Değerli sanatçımız Melda Hanım, hatırımı kırmaz, bu türküyü de söylerdi. Yorumu harikaydı… Türkü, Barak havasıdır; ağıttır. • Barak, Gaziantep'e bağlı Nizip ilçesinin bir köyüdür. Ben de aynı ilin İslâhiye ilçesindenim. Barak Türkmenleri'nin adını taşıyan Barak havaları bölgemizin en gözde türkülerindendir. Barak havaları, genellikle yaşanmış olayların türküleştirilmesinden oluşur. Öyküsü dillere destan Ezo Gelin de Barak'tır ve bu köyün kızıdır. Onun adına söylenen türküler de doğal olarak Barak havasıdır. • Bir de girişi Bey Mayıl'a çok benzeyen Arguvan havası var. Şöyle: Bir ay doğar ilk akşamdan geceden Şavkı vurur pencereden bacadan Dağlar kışımış yolcum üşümüş Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben Uykusuz mu kaldın dünkü geceden Uyan uyan yâr sinene sar beni Dağlar kışımış yolcum üşümüş Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben Yücedağ başından aşırdın beni Tükenmez dertlere düşürdün beni Dağlar kışımış yolcum üşümüş Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben Madem soysuz göynün yoğudu bende Niye doğru yoldan şaşırdın beni Dağlar kışımış yolcum üşümüş Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben Aşağıdan gelir eli boş değil Söylerim söylerim göynüm hoş değil Dağlar kışımış yolcum üşümüş Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben Bir güzeli bir çirkine vermişler Baş yastığı gendisine eş değil Dağlar kışımış yolcum üşümüş Dağlar harâmî açma yaramı nasıl edem ben • Bana göre, Arguvan havası, Bey Mayıl’dan çok sonra oluşturulmuş olmalı. Dedim ya, ben 70 yıldır bilirim. Değerli sanatçı Cengiz Özkan ikisini de okuyor; iyi de yapıyor. Daha önce bir notumda belirtmiştim; tekraren hatırlatmak istedim. Çünkü benim halk bilimci yanım da var. Dolayısıyla bu konularda çok hassasım. Türkülerin ilk biçimlerine, anonim de olsa saygı gösterilmelidir. Etkilenmeler olabilir, ama kopyacılık olmamalıdır.