Vigilantizm nedir?

Vigilantizm nedir?

ABONE OL
31 Temmuz 2021 07:12
Vigilantizm nedir?
0

BEĞENDİM

ABONE OL

Vigilantizm sözcüğü sıkça kullanılmayan, ancak toplumda yaşanan anti-demokratik yapılanmalarda yer bulma olanağı var.

Yazarımız Ali Rıza Özkan “Adalet Bakanı vigilantizm nedir, biliyor mu?” başlıklı yazısında ” vigilantizm, yani kişilerin çatışmalı durumlarda kendi adalet ölçütlerini hayata geçirmesi, temelde, sosyal sisteme bir isyandır” diyor.

Aynı biçimde Uludağ Sözlük’te yer alan bilgi şöyle:

Siyasal şiddet kavramsallaştırmalarından biri. Literatürde ve gündelik dilde yaygın bir biçimde kullanılan terörizm gibi, yasadışı şiddet eylemlerinden birini, rejimi koruma amaçlı kalkışılan yasadışı şiddeti tanımlıyor.

Aslında terör, kelime olarak “korku” anlamına gelmekte. Aynı zamanda öngörülemeyen ve yoğunluğu ve kapsamı geniş şiddet eylemlerinin adı. bir fenomen olarak terörizm ise korku yaratmak, Terörize etmek amacı taşıyan şiddet eylemlerini nitelemekte. Terör ile amaçlanan korku yaratarak direnci, muhalefeti ya da reaksiyonu minimize etmektir. Dolayısıyla, baktığımızda tanımı gereği yasa dışılık terör için tali bir unsur. Devletin kurum ve kuruluşları da teröre başvururlar, bu kurum ve kuruluşların şiddet eylemleri de terör olarak adlandırılabilir.

Ancak malum modern devlet ekseninden giden tartışmalarda genellikle terör verili bir siyasal düzeni yıkma amacı taşıyan, kimi zaman irrasyonel olarak sunulan yasa dışı şiddet eylemlerini nitelemekte.

Terörizmin tanımı böyleyken, vigilantizm de kanuni yetkisi olmadığı halde kimi kişi ve grupların zorla düzeni sağlama amaçlı şiddet eylemlerini niteliyor. Vigilant teyakkuzda olan demek, vigilantizm de tetikte olma, teyakkuz şiddeti olarak tanımlanabilir. Rosenbaum ve sederberg faillerin yasal düzenlemelerce yasaklanmış davranışları yaptığına inandıkları kişilere yönelttikleri şiddeti “suç-kontrol vigilantizm”i olarak kategorilendiriyor. Örneğin, bir çocuğu taciz ettiği haberi gelen bir adamı mahallelinin cezalandırmaya kalkması (bkz: linç).

Siyasal ve/veya toplumsal sistemin değerlerinin yeniden yapılandırılmasını, tanımlanmasını ve düzenlenmesini savunan ve bunun için mücadele eden gruplara yönelmiş şiddet eylemleri ise “sosyal-grup-kontrol vigilantizm”i olarak adlandırılıyor. Örneğin eşcinsel hakları için gösteri yapan bir gruba, ahlaksızlar diye saldırıyorsa bir güruh, kategorik olarak terörle aynı grupta yer alan bir eylemle iştigal oluyor demektir.

Son olaraksa canım türkiyemde yine pek bir yaygın olan, “rejim-kontrol vigilantizm”inden bahsediyorlar. Buna göre, yönetimin sistemi korumakta etkisiz olarak görüldüğü zamanlarda statükoyu korumak için kalkışılan toplumsal ya da kurumsallaşmış şiddet kullanımı unutulmaması ve değerlendirilmeye alınması gereken durumlardan biri oluyor.

Kaynak vs. için: h.j. rosenbaum and p.c. sederberg, 1974, vigilante politics, university of pennsylvania press.

 

En az 10 karakter gerekli


HIZLI YORUM YAP