BOP ve İran

Mekin ŞAHİN

BOP amacı ulus devletleri ırk, inanç vb. nedenlerle parçalamak; her parçada kendine muhtaç devletler yaratmak. Kurduğu sistemi muhafaza edecek, emperyalist odakların desteği olmadığında ayaklarının üzerinde durmakta zorlanacak yeni devletler kurmak. Kurulan bu devletlerin benzer özelliği ise daha önce birlikte yaşadığı ülkelerle sürekli sorunlu, çatışmalarla yaşamasıdır.

Kurulmuş iki devlet İsrail’in Filistin, Lübnan, Ürdün, Suriye, İran devletleriyle savaş halinde olması. İkinci devlet Ermenistan’ın Azerbaycan’la savaş içinde; Türkiye ile hasmane ilişkiler. Kurduracakları üçüncü devlet ‘’Büyük Kürdistan devleti’’ olacak. Kurulacak devlet daha önce İran, Irak, Suriye ve Türkiye devletleri sınırlarında yaşamaktadır. Kurulduktan sonra bu devletlerle daima savaş seviyesi ilişkiler sürecektir. BOP parçala, böl yönet yönetimiyle Kuzey Irak ve Kuzey Suriye’de Kürtlerin özgürlük ve bağımsız devlet olma isteklerini kullanarak Özerk devletçik kurdurdular.

Bu iki bölgede Kürt nüfusu az. Kürtler Türkiye ve İran’da diğerlerine göre fazla nüfusa sahip. Dünyada kesin olmamakla birlikte 40-45 milyon olduğu söylenmektedir. Bu nüfusun 10-12 milyon sayısı İran’ın Türkiye sınırına yakın olan Senendec, Kirmanşah, Sakız, Mahabad ve Urmiye ve Tahran’da da ekonomik sebeplerle gelenlerin oluşturduğu küçük bir topluluk bulunmaktadır.

İran’da Kürtler yedi eyalette yaşamakta: Kürdistan eyaleti, Kirmanşah eyaleti, Batı Azerbaycan eyaleti, İlam Eyaleti, Çaharmahal ve Bahtiyari eyaleti, Gülistan eyaleti ve Kuzey Horasan eyaletleridir. İran Kürtleri 5 eyalet olan Kürdistan, Kirmanşah, İlam, Çaharmahal ve Bahtiyari Eyaleti ve Batı Azerbaycan Eyaletlerinde Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bilinmektedir. Kürdistan, Kirmanşah ve İlam eyaletlerinin nüfusunun %90’ı Kürt. Çarmahal ve Bahriyarı Eyaletinin %60’ı Kürt. Batı Azerbaycan Eyaletinin %45’i Kürtlerden oluşmaktadır. İran kuzey batısında İran Kürdistan’ı coğrafyasından uzak Gülistan eyaletinin %25’i Kürt. Kuzey Horasan %50’si Kürtlerden oluşmaktadır.

İran’da Kürtler Mahabad Kürt Cumhuriyetini Kasım 1945’te Sovyetlerin desteğiyle kuruldu. Ancak savaşın bitmesinden bir süre sonra, Yafta anlaşmasıyla Sovyetler Birliği İran topraklarından çekilince, İran ordusu 31 Mart 1947 tarihinde Mahabad’a girerek kurulan cumhuriyete son vermiştir. 1948’den itibaren de Mahabad’da kurulan yeni örgütler, İran merkezi yönetimine karşı konumlarını yeniden elde etmek adına tekrar mücadeleye başlamıştır. Kürdistan Yeniden Diriliş Örgütü, İran içinde yaklaşık olarak üç yıl boyunca faaliyetlerini gizli bir şekilde yürüttükten sonra geniş bir tabanda örgütlenerek, 16 Ağustos 1945’te İran Kürdistan Demokrat Partisi’ne (İKDP) dönüşmüştür. Yıllarca mücadeleye devam ettirdiler. Halada devam ediyor. Tüm bu kargaşanın içinde boş durmayan PKK, İran-Irak sınır bölgelerindeki varlığını güçlendirmek ve İKDP’yi tasfiye etmek için 2003 yılında Kürdistan Özgür Yaşam Partisi PJAK’ı kurmuş. Ancak farklı birkaç grup daha ortaya çıkma girişiminde bulunmuş olsa da İran sahasında Kürt siyasi hareketliği İKDP’nin belirleyici rolünü değiştirecek bir dönüşüm yaşamamıştır. 1996’dan 2016’ya kadar İran içerisinde ciddi herhangi bir askerî eylemde bulunamayan İKDP, son dönemde yaşanan gelişmeler üzerine 20 yıllık suskunluğunu bozmuştur. İran Kürtleri İKDP’nin dillendirdiği dört temel istek, bölgedeki Kürt siyasi dünyasının ortak talepleri olarak gündemde oturmuştur. Talepleri: 1. Kürtlerin yaşadığı bölgelerde etnik temele dayalı her türlü ayrımcılığa son verilmesi. 2.Kürtçe eğitim hakkının resmî olarak kayıtsız şartsız kabul edilmesi.

3.Kürtlerin yoğun yaşadığı bölgelerdeki devlet görevlilerinin ve bürokratların en azından bir bölümünün bölgedeki Kürtlerden oluşması. 4. İran Kürdistanı’nda otonom/federal yapının hayata geçirilmesidir.

BOP’la ne yapılmak isteniyor? İran’ın parçalanması ve Kürtlerin yaşadığı coğrafyayı; Kuzey Irak ve Kuzey Suriye coğrafyasıyla birleştirmek. Böylece ‘’Büyük Kürdistan’’ devletini kurulacağı coğrafyanın önemli kısmının hazır hale getirilmesi sağlanmış olacak. Kürtlerin tarihine baktığımızda Farslarla çok iç içe olmamış. Ayrıca ortada 1945 yılında kurulan Mahabad Kürt cumhuriyeti; İran ve İngiliz gizli servisinin özel operasyonuyla yok edilmiş. 1947 yılından beri İranlı Kürtler kurdukları devletin yeniden ve otonom/federal yapıyla kurulması mücadelesi veriyor. Bu ne anlama geliyor? Dünya kamuoyu önünde haklı talep anlamını taşıyor. ‘’Körün istediği bir göz, Allah veriyor iki göz!’’ Tamda ABD ve ittifaklarının istediği koşullar. Ayrıca İran’daki mezhebe dayanan ve dini eksene oturan İslam Cumhuriyetinin kendi halkı üzerindeki baskısı İran üzerine kurulacak senaryoyu tamamlıyor. Kısaca İran; ABD ve ittifaklarının müdahalesine hazır bekliyor!

Suriye’de yeniden başlatılan sözde iç savaşı bu pencereden değerlendirmek gerekir. İlk önce İsrail Gazze işgaliyle doğu Akdeniz’de hükmünü pekiştirdi. Arkasından Lübnan işgaliyle Suriye’nin önemli, Hamas desteğini dağıttı. Golon tepelerine fiilen girdi. HTŞ’nin Halep’te başlattığı saldırıyla devam eden ve Şam’ın alınmasıyla Suriye devletinin varlığı sona erdirilecek. Böylece Suriye görünürde üç, görünmeyen onlarca küçük devletlere dönüşecek. İsrail Lübnan’da işgal ettiği ve Golon tepelerinde yerleştiği alanları Fırat nehrinin batısıyla koridor yapacak. Türkiye’nin sınır komşusu olacak. Sadece Türkiye’ye değil Azerbaycan ve Ermenistan devletlerine çok yakın olacak. Kısaca BOP tıkır tıkır işliyor! Neden bu makaleyi kaleme aldım? Dünyanın barışa ve kardeşliğe ihtiyacı var. Dünyada çıkacak savaşlar artık dar alanda ve bir bölgede kalmaz. Tüm dünyayı savaşın kahredici çılgınlığının içine çeker. Kazananı olmaz. Kaybeden insanlık olur! 21. Yüzyıldayız. Bilgi ve teknoloji sınırları ortadan kaldırdı. Dünyanın neresinde bir şey yaşansa görülüyor ve biliniyor. Acıların ve zulmün sınırı bir yerde kalmıyor. Tüm dünyada varlığını sürdürüyor. Corona sürecini tüm dünya birlikte yaşadı. Her insanın diline, kültürüne, inancına saygı duyarak yaşamak zorundayız. Bu süreci ortadan kaldıracak BOP işlediğinden bu makaleyle düşüncelerimi dünya insanlığıyla paylaşmak istedim.