İlhan VARDAR
Tarihsel olarak kaydedilen ilk süpernovanın parçalanmış kabuğu, Karanlık Enerji Kamerası tarafından yakalandı. RCW 86'nın enkaz halkası, Çinli yıldız gözlemcileri tarafından "konuk yıldız" olarak kaydedildi. Ve 1800 yıldan daha uzun bir süre önce patlayan beyaz cüce bir yıldızın kalıntılarıdır. Bu süpernova Çinli gökbilimciler tarafından kayıt altına alınan ilk süpernovadır.
Bu yıldızlarla dolu görüntünün dış kenarlarının etrafında, patlamış bir balonun parçalanmış kalıntıları gibi, merkezi bir noktadan uzaklaşıyor gibi görünen ince dallar vardır. Bu bulut benzeri özelliklerin, Çinli gökbilimciler tarafından MS 185 yılında tanık olunan bir süpernovanın parlayan kalıntıları olduğu düşünülmektedir. Süpernova görünür olduğunda, gece gökyüzüne yapılan bu şaşırtıcı ekleme, eski astronomlar tarafından 'konuk yıldız' olarak adlandırıldı. Bu “konuk yıldız” gözden kaybolmadan önce yaklaşık sekiz ay boyunca çıplak gözle görülebildi.
Gök bilimcilerin SN 185 olarak adlandırdıkları bu tarihsel süpernova, 8000 ışık yılı uzaklıkta, Alpha Centauri'nin yönünde, Circinus ve Centaurus takımyıldızları arasında parladı.Karanlık Enerji Kamerası (DECam) tarafından görüntülendiği gibi – süpernova kalıntılarının son 1800 yılda nasıl geliştiğine ışık tutmaya yardımcı oluyor. DECam'ın şaşırtıcı geniş alan görüşü, gökbilimcilerin bugün görüldüğü gibi tüm süpernova kalıntısının bu nadir görüntüsünü yaratmalarını sağladı.
RCW 86 ve SN 185 arasındaki bağlantı artık iyi kurulmuş olsa da, bu her zaman böyle değildi. On yıllar boyunca, gökbilimciler geleneksel bir çekirdek çökme süpernovasının - büyük bir yıldızın patlayarak malzemeyi kendisinden uzaklaştırdığı bir süpernovanın - bugün gördüğümüz yapıyı oluşturması için yaklaşık 10.000 yıl geçmesi gerektiğini düşündüler. Bu, yapıyı M.S.185 yılında gözlemlenen süpernovadan çok daha eski bir tarihe getirecektir.
Bu ön tahmin büyük ölçüde süpernova kalıntısının büyüklüğünün ölçümlerinden geldi. Ancak, 2006 yılında yapılan bir çalışmada, büyük boyutun bunun yerine son derece yüksek bir genişleme hızından kaynaklandığı bulunmuştur. Yeni tahmin, RCW 2000 ile yüzyıllar önce gözlemlenen konuk yıldız arasındaki bağlantıyı güçlendiren yaklaşık 86 yıllık nispeten genç bir yaşla çok daha uyumludur.
Daha doğru bir yaş tahmini, gökbilimcileri bu eşsiz yıldız özelliğini anlamaya bir adım daha yaklaştırırken, bir gizem hala devam ediyordu. RCW 86 nasıl bu kadar hızlı genişledi? Cevap, bölgenin X-ışını verileri, farklı bir patlama türünün açık bir işareti olan büyük miktarda demir mevcut olduğunu ortaya çıkardığında Tip Ia süpernovası ortaya çıktı.
Bu tür bir patlama, yoğun bir beyaz cüce (Güneşimiz gibi bir yıldızın yaşam sonu kalıntıları) bir çift yıldız sisteminde, yoldaş yıldızından patlama noktasına kadar malzeme sifonladığında meydana gelir. Bu süpernovalar en parlaklarıdır ve şüphesiz SN 185 gece gökyüzünde parlak bir şekilde parlarken gözlemcileri dehşete düşürürdü.
Gökbilimciler şimdi RCW 86'nın nasıl oluştuğuna dair daha eksiksiz bir resme sahipler. İkili sistemin beyaz cücesi, yoldaş yıldızının malzemesini yuttuğunda, yüksek hızlı rüzgarları çevredeki gaz ve tozu dışarıya doğru iterek bugün gözlemlediğimiz boşluğu yarattı. Daha sonra, beyaz cüce yoldaş yıldızdan üzerine düşen daha fazla kütleyi destekleyemediğinde, şiddetli bir patlama ile patladı. Daha önce oluşan boşluk, yüksek hızlı yıldız kalıntılarının çok hızlı bir şekilde genişlemesi ve bugün gördüğümüz anıtsal özellikleri yaratması için geniş bir alan sağladı.
RCW 86'nın bu yeni görüntüsü, gökbilimcilere bu şaşırtıcı yapının fiziğine ve oluşumuna daha da derin bir bakış sunuyor.
Kaynak: noirlab2307 — Görüntülü Bülten