Olaynet- CHP Adana İl Başkanı Mehmet Çelebi, yayımladığı basın bülteninde "tarımda ekonomik verileri" açıkladı.
Çelebi'nin yayımladığı, üreticinin küçüldüğünü ortaya koyan verilerle, "
2002 yılında çiftçilerin bankalara borcu 2,4 milyar lira iken Kasım 2022 döneminde 298 milyar liraya çıktı" sözün yer verdiği basın bülteni şöyle:
Tarımda Ekonomik Veriler;
- Tarım sektörünün Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı 2002 yılında %10,2 iken 2021 yılında %5,5 oranına düştü.
- Tarım sektörü 2002 yılında %8,7 büyüme gerçekleştirirken
2021 yılına %2,2 oranında küçülme,
2022 yılının ilk çeyreğinde %1,5, ikinci çeyreğinde %2,9 küçülme yaşarken üçüncü çeyrekte %1,1 oranında büyüme kaydetti.
Tarım sektörü bu yılın ilk 3 çeyreğin 2’sinde küçülme yaşadı.
İlk üççeyrekte tarım sektörü %1,1 oranında küçülme yaşadı.
- Tarım sektörü AKP döneminde (2003-2021) ortalama 2,6 oranında büyüdü.
- Tarımsal hasıla 2002 yılında 23,6 milyar dolar iken 2010 yılında 69,8 milyar dolara kadar çıkan hasıla 2021 yılında 44,5 milyar dolara düştü.
- Türkiye daha önce tarımsal hasılada Avrupa’da 1. iken 2021 yılında Avrupa’da Fransa’nın ardından 2’inci, dünyada 10’uncu sıradan 14’üncü sıraya düştü.
- Merkezi yönetim bütçesinden tarımsal Ar-Ge faaliyetleri için ödenek oranı 2008 yılında 2,82,
2009 yılında 3,58 iken
2022 yılında bu oran %0,55’e düştü.
- Tarım Kanun 21. maddesine göre “Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden az olamaz” amir hükmüne rağmen AKP döneminde tarımsal desteklemeler milli hasılanın binde 29 ile binde 63 arasında uygulandı. Uygulandığı 2007 yılından bugüne kadar en düşük binde 29 oranı 2023 bütçesinde uygulandı.
- Tarım Kanunun 21. maddesine göre çiftçilerimizin alacağı tutar 455 milyar 348 milyon liraya çıktı.
- Merkezi yönetim bütçe giderleri içinde tarımsal desteklemelerin payı
2002 yılında %1,6 iken
2023 yılında bu oran %1,2’ye düştü.
2002 yılından sonraki en kötü pay ayrılan yıl oldu.
- 2002 yılında çiftçilerin bankalara borcu 2,4 milyar lira iken Kasım 2022 döneminde 298 milyar liraya çıktı.
Çiftçi başına borç 122 kat arttı.
Çiftçi Başına borç 137 bin lira oldu.
- Çiftçilerin 2021 Kasım ayında bankalara olan borcu 161,9 milyar lira iken %84 artışla Kasım 2022 döneminde 298,2 milyar liraya ulaştı. Çiftçiler sadece bir yılda 136 milyar yeni kredi kullandı.
- 2002 yılında çiftçilerin bankalara olan borcun tarımsal üretim değerine oranı %5 iken 2021 yılında bu oran %31’e çıktı.
- 2002 yılında tarım sektörünün istihdam içindeki payı %34,9 iken 2021 yılında %17,2’ye düştü. 2022 yılında %17,6 oranında gerçekleşmesi bekleniyor.
- 2002 yılında tarım sektöründe çalışan sayısı 7 milyon 458 bin kişi iken 2021 yılında 4 milyon 948 bin kişiye düştü. Son 19 yılda çalışan sayısı 2 milyon 510 bin kişi işinden oldu.
- Tarım Bağ-Kur’lu sayısı 2002 yılında 900 bin 691 kişi iken Ekim 2022’de %46 azalışla 487 bin 465 kişiye düştü.
- Tarım Bağ-Kur’lu 2002 yılında brüt asgari ücretin %16’sı kadar prim öderken bu tutar 2022 yılında %33’e, 2023 yılında %41’e çıktı.
- Tarımda çalışan sigortalı sayısı 2002 yılında 149 bin 163 kişi iken Ekim 2022’de %83 azalışla 25 bin 333 kişiye düştü.
- 2002 yılında tarım alanlarımız 41 milyon 196 bin hektar iken 2021 yılında 38 milyon 63 bin hektara düştü. Son 19 yılda 3 milyon 133 bin hektar tarım alanı üretimden çıktı.
- 2003 yılında Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon 765 bin 287 işletme iken 2022 yılında 2 milyon 176 bin 551 işletmeye düştü. Son 18 yılda 588 bin 736 çiftçi üretimden çıktı.
AKP parti döneminde tarım sektöründe yapılan özelleştirmeler ise;
Ø Gübre Fabrikaları 267 milyon dolara (266.949.733),
Ø Et ve Balık Kurumuna ait Manisa Kombinası 1 milyon 260 bin dolara,
Ø Tekel’e ait fabrika ve işletmeler 2,3 milyar dolara (2.303.119.093),
Ø Gıda işletmeleri 4,2 milyon dolara (4.219.488),
Ø Sümerbank’a ait işletmeler 143 milyon dolara (142.725.000),
Ø 10 şeker fabrikası ve 3 şeker fabrikasının hisseleri 753 milyon dolara (752.715.972),
Ø İki traktör işletmesi 29 milyon 500 bin dolara,
Ø Toplamda 3,5 milyar dolarlık (3.500.489.286) özelleştirme yapıldı.
AKP’nin yurt dışı maceraları;
- Dönemin bakanları Mehdi Eker ile başlayıp, Bekir Pakdemirli ile devam eden Sudan’da 78 milyon dekar arazi kiralama işi,
- Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın Nijer’de 10 milyon dönüm arazi kiralayarak yem bitkisi üretme işi,
- Son olarak yeni Bakan Vahit Kirişci’nin Venezuela’da 4 milyon dekar arazi kiralama işi
Üç ülkeden kiralanmak istenen araziler, ülkemiz tarım arazilerin yarısına yakındır.
Çiftçilere Elektrikli Traktör Vaadi Yalan Oldu
Ankara Polatlı’da TİGEM’in 69. Hasat Şenliğinde dönemin bakanı Bekir Pakdemirli ve AKP Genel başkanı Erdoğan tarafından 25 Temmuz 2019 tarihinde “TÜRKİYE'NİN İLK MİLLİ VE YERLİ ELEKTRİKLİ TRAKTÖRÜ" lansmanı ile tanıtımı yapılmıştı.
O günün yaz sıcağında paçaları toz olmasın diye diz altına kadar uzanan galoş giymişti.
Yeni gelen bakan Vahit Kirişci 28 Haziran 2022 tarihinde Habertürk kanalında yaptığı açıklamada “Daha önceden Bakanlık bunu bir proje olarak gündeme getirmiş. Ama su anda benim ilgi alanımda olan bir konu değil. Çünkü TOGG’u üreten otomobil üreten Özel Girişim yarın bir gün traktörü de istediğinde üretir. Prototip olarak var ama seri üretim konusunda bende bir bilgi yok” cevabını verdi.
AKP döneminde tarımsal üretim için yapılan tarımsal girdi ithalatı ise;
- 81 milyon ton gübre ithalatına 25 milyar dolar,
- 60 milyon litre mazot ithalatına 40 milyar dolar,
- 153 milyon ton yem ithalatına 70 milyar dolar
- 873 bin ton zirai ilaç ithalatına 6 milyar dolar,
- 900 bin ton tohum ithalatına 4 milyar dolar
Bu beş kalem tarımsal girdi ithalatına toplamda 145 milyar dolar ödeme yapıldı.
Tarımsal ürün ithalatlarına devasa paralar ödendi.
Bunlardan bazıları;
v 17 milyon ton pamuk ithalatına 29 milyar dolar
v 88 milyon ton buğday ithalatına 24 milyar dolar,
v 13 milyon ton ayçiçeği ithalatına 7 milyar dolar,
v 4,9 milyon ton mercimek ithalatına 3,3 milyar dolar,
v 1,9 milyon ton şeker ithalatına 1 milyar dolar (Bu yılın ilk 10 ayında 553 bin ton şeker ithalatına 404 milyon dolar ödenerek Cumhuriyet döneminin ithalat rekoru kırıldı)
AKP soframızdaki ekmeği, yemekteki yağı, çayımızdaki şekeri ithal hale getirdi.
Bitkisel Ürün İthal Eden AKP, Canlı Hayvan ve Et de İthal Etti.
® 5,7 milyon büyükbaş hayvan ithalatına 7,5 milyar dolar,
® 3,1 milyon küçükbaş hayvan ithalatına 380 milyon dolar ve
® 303 bin ton kırmızı et ithalatına 1,4 milyon dolar (1 milyon büyükbaş hayvan yapar) döviz ödendi.
Toplamda canlı hayvan ve et ithalatına 9,4 milyar dolar ödeme yapıldı.
Bu ithalatlar ülkemizde hayvancılığımızın can çekişmesine neden oldu. Bugün süt üreticisi sütünü satamamaktan, besici kesime gelmiş hayvanını ucuza satmaktan şikâyetçidir.
Ülkemizin AKP döneminde tarım dış ticareti ise;
AKP döneminde 97 milyar dolarlık ihracata karşın 139 milyar dolarlık ithalat yapıldı. Ülkenin 42 milyar dolar dövizi yabancı şirket ve çiftçilere ödendi.
Gıda Enflasyonunda Avrupa ve OECD Ülkeleri İçinde Birinciyiz
Ülkemiz tüm bunların sonucunda gıda enflasyonunda rekorlar kırmaktadır.
Kasım ayı gıda enflasyonu yıllık %77,87 olarak gerçekleşti.
Bu gıda enflasyonu oranı ile
® Avrupa ve OECD ülkeleri içinde 1.,
® Dünyada 4. sıradayız.
Savaş halindeki iki ülkede Kasım ayı gıda enflasyonu ise;
® Rusya’da %11,1
® Ukrayna’da %35,1
Ülke olarak bu iki ülkeden ithalat yapmazsak soframızda ekmeğimiz, yemekte yağımız olmayacak. Adına tahıl koridoru dedikleri ithalat koridorunda bugüne kadar Türkiye 2,2 milyon ton tarımsal ürün ithalat etti. Bu oran Ukrayna’dan dışarı çıkan 16,9 milyon ton ürünün %13’üne denk gelmektedir.
Türkiye ithalat koridorunda İspanya’nın ardından en çok ürün ithal eden ikinci ülke konumdadır.
2023 Tarım Desteği Maliyetleri Karşılamaktan Uzaktır
2023 yılı için Tarım Kanuna göre bütçeden 187 milyar lira verilmesi gerekirken 54 milyar lira kaynak ayrıldı. Bu kaynak önümüzdeki üretim döneminde çiftçinin kullanacağı tarımsal girdi maliyetlerini karşılamaktan çok uzaktır.
2023 yılında ülkemizde tarımsal üretim bugünkü fiyatlarla;
- Gübre gideri 80 milyar lira,
- Mazot gideri 70 milyar lira,
- Tohum, fide ve fidan gideri 100 milyar lira,
- Yem gideri 300 milyar lira,
- Tarımsal sulamada kullanılan elektrik miktarı 30 milyar lira,
- Zirai ilaç gideri 30 milyar lirayı bulmaktadır.
Diğer giderler, faiz ödemeleri hariç ana kalemlerde toplamda 610 milyarı bulan bu giderler için sadece 54 milyar lira destek toplam giderin 11’de 1’ini karşılamaktadır.
Bunu girdilerden birkaç tanesi ile örneklemek gerekirse;
2023 bütçesinde mazota verilen destek miktarı 11 milyar 964 milyon lira olacak. Verilen destek miktarı giderin sadece %5’ini karşılamaktadır. Verilen destek miktarı mazot giderinin sadece %17’sini karşılamaktadır.
2023 yılında gübre için verilecek destek ise 4 milyar 639 milyon liradır. Verilen destek miktarı gübre giderinin sadece %6’sını karşılamaktadır.
Yem açısından bakıldığında ise 2023 bütçesinde toplam hayvancılık bütçesi 12 milyar 105 milyon lira olacak. Bunun içinde birçok alt kalem olmasına rağmen yem olarak verildiğini varsaysak bile verilen destek miktarı yem giderinin sadece %4’ünü karşılamaktadır.
Çiftçi destekleri yetersiz olduğu gibi sektöre yapılacak yatırımlar da yetersiz kalmaktadır.
2023 bütçesinden tarım sektörü yatırım desteklerine ayrılan kaynak 40,4 milyar liradır.
Tarım Sektörü Yatırımlarının Kuruluşlara Göre Dağılımı
| Kuruluşlar |
Sulama |
Bitkisel Üretim |
Hayvancılık |
Su Ürünleri |
Ormancılık |
| AOÇ MD. |
|
X |
|
|
|
| ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞ. BAK. |
|
|
|
|
X |
| DAP BKİ. BŞK. |
X |
X |
X |
|
|
| DOKAP BKİ. BŞK. |
X |
X |
X |
|
|
| DSİ GN. MD. |
X |
X |
|
|
|
| GAP BKİ. BŞK. |
X |
X |
X |
|
|
| KGM |
X |
|
|
|
|
| KOP BKİ. BŞK. |
X |
X |
X |
|
|
| ORMAN GN. MD. |
|
|
|
|
X |
| T.ŞEKER FABRİKALARI A.Ş.GN. MD. |
|
X |
|
|
|
| TARIM İŞLETMELERİ GN. MD. |
|
X |
X |
X |
|
| TARIM VE ORMAN BAK. |
|
X |
X |
|
|
| TMO GN. MD. |
|
X |
|
|
|
| ULAŞTIRMA VE ALTYAPI BAK. |
|
|
|
X |
|
TARIMA YENİ BİR BAKIŞ GEREKMEKTEDİR.
Bugün küresel ısınma ve iklim değişikliğinin yaşandığı bir dünyada kamu kuruluşlarına sulama projesi, bitkisel ve hayvansal üretim, su ürünleri, ormancılık, arazi toplulaştırma, tarla içi geliştirme işlerine ayrılan kaynak yetersiz kalmaktadır.
Pandemi ile başlayan, Ukrayna-Rusya savaşı ile zirve yapan, küresel ısınma ve ikim değişikliği ile her geçen gün önemi artan tarım ve gıdaya milli güvenlik meselesi olarak bakmak gerekir.
Bugün 85 milyon, 2050 yılında 105 milyon olacak nüfusumuzun gıda ihtiyacını karşılamak ancak ülkede çiftçisini destelemek ve tarıma yapılacak yatırımlarla olur.
Tarımda ülke seven yurtsever bir tarım politikasının inşa edilmesi gerekmektedir.
Sektörde çalışmak isteyen eğitimli gençlerin sahada, çiftçinin tarlasında, bağında, bahçesinde, ahırında ve ağılında üretim yaparak ülkemizin gıda bağımsızlığını sağlamaya ihtiyacı var.
Sizin kamuoyu ile paylaştığınız 11 altın maddelerinden bazılarını bütçe konuşmasında halkımıza duyurulmasında fayda görmekteyim.
- Havza bazlı tarımsal üretim planlaması yapacağız. Hangi tarlaya hangi ürün ekileceğini çiftçimiz bilecek.
- Arz açığı olan temel tarım ürünlerinde çiftçinin kar edeceği ön alım fiyatlarını (taban fiyat uygulaması) açıklayacağız.
- Tarım Kanunu'nun 21'inci maddesinde öngörülen yüzde 1 desteklemeyi vereceğiz.
- Çiftçilerimize güneş enerjisinden elde edilen elektriği bedava verip, kalan miktarı satarak çiftçilerimize ek gelir sağlayacağız.
- Her köyün üretim desenine göre en az bir teknik personel ataması yapacağız.
- Kırsalda çalışan kadın ve gençlerin SGK primlerini devlet tarafından ödenmesini sağlayacağız.
- Tarım, su ürünleri ve ormancılıkta kullanılan araç ve makineler için indirimli dizel ve biyoyakıt kullanımını için işaretlenmiş yakıt desteği (kırmızı mazot uygulaması) verilecek. Mazotta ÖTV ve KDV’yi kaldıracağız.
- Çiftçilerimizin tarımsal üretim araçları ve canlı hayvan varlığı hiçbir şekilde haciz edilemeyecek.
- Çiftçilerimizin bankalara ve Tarım Kredi Kooperatiflerinden kullandıkları kredinin faizini silip, gelirine göre vadelendireceğiz.
- Çiftçilerimizin doğal afetlere karşı gelirini koruyacak sigorta sistemini getirerek, Tarsimi yeniden yapılandıracağız.
- Çiftçimizin toprak analizini ücretsiz yapacağız.