Nöbetçi Eczaneler
Türkiye’de 2011-2019 yılları arasındaki 9 yılda 703 kişi HIV virüsünden hayatını kaybetti. Bunların 577’si erkek; 126’sı ise kadın.
Euronews’in haberine göre, Avrupa Birliği’nde 2011-2017 arasındaki 7 yılda 24 bin 703 kişi bu hastalıktan öldü. Avrupa’da İspanya ve İtalya bu hastalıktan hayatını kaybedenlerin sayısının en yüksek olduğu ülkeler.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından HIV/AIDS farkındalığını artırmak için 1988 yılında 1 Aralık’ı Dünya AIDS Günü olarak kabul etti.
HIV/AIDS nedir?
İlk defa 1980’lerde ortaya çıkan HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), doğrudan bağışıklık sistemine zarar veriyor.
HIV, vücut direncini azaltarak insanların kolay şekilde hastalanmasına yol açıyor. Bu virüsü taşıyanlar “HIV pozitif” olarak isimlendiriliyor.
AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) ise HIV virüsünün bağışıklık sistemini zayıflatmasından sonra ortaya çıkan hastalık hali olarak tanımlanıyor. AIDS, HIV’in son aşaması olarak adlandırılıyor.
Dünyada HIV olgusu ne kadar? AIDS’ten kaç kişi öldü?
Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programının (UNAIDS) 2021 yılı raporuna göre dünyada HIV epidemisinin başlangıcından bugüne kadar 79,3 milyon kişi HIV ile enfekte oldu. AIDS ile ilişkili hastalıklar sebebiyle 36,3 milyon kişi ise hayatını kaybetti.
HIV pozitif kişi sayısı 2020 yılında dünya genelinde 37,7 milyon oldu. Bunların 1,7 milyonunu ise 0-14 yaş grubu çocuklar oluşturuyor.
Türkiye’de HIV ile AIDS olgu sayısı kaç?
Sağlık Bakanlığı verilerine göre Türkiye’de 1985’ten 15 Kasım 2021’e kadar 29 bin 284 HIV pozitif kişi ve 2 bin 52 AIDS vakası tespit edildi.
Bu vakaların yüzde 81’i erkek, yüzde 19’u kadınlarda tespit edildi. Vakaların yüzde 16’sı ise yabancı uyruklulardan oluştu.
AB İstatistik Ofisi’nin verilerine göre 2011-2019 yılları arasında Türkiye’de toplam 703 kişi HIV’den hayatını kaybetti. 2011’de 41 kişi hayatını kaybederken bu sayı 2019’da 103’e kadar ulaştı.
HIV’den 2019 yılında hayatını kaybeden 103 kişiden 85’i erkek; 18’i ise kadın. Avrupa’da 2020 veya buna en yakın bir yılda hayatını kaybedenlerin sayısına bakıldığında zirvede 414 ölüm ise İspanya ve 394 ölüm ile İtalya var. Almanya’da 288 kişi kaybetti. Fransa’da ise en son veriler 2017 yılına ait ve ölü sayısı 245.
2011-2020 yıllarını arasını kapsayan 10 yılda HIV’den hayatını kaybedenlerin toplam sayında da zirvede 6 bin 57 ölüm ile İspanya var.
Bazı ülkelerde bazı senelerin verisi eksik olduğu için toplam sayılar sekiz veya dokuz yılı da kapsayabilir. Örneğin Türkiye verisi 9 senenin toplamı; İngiltere’ninki 8, Fransa’nınki ise 7 yılın toplamından oluşuyor.
Bu sürede İtalya’da 5 bin 681 kişi HIV’den hayatını kaybederken bu sayı Almanya’da 3 bin 576; Portekiz’de 3 bin 528; Fransa’da 2 bin 783 ve Romanya’da bin 646 oldu.
Avrupa Birliği’nde 2011-2017 arasındaki 7 yılda 24 bin 703 kişi HIV’den hayatını kaybetti.
AB ortalaması dünya ortalamasından düşük
HIV/AIDS vakalarının yaygınlığına gelince Batı/merkez Avrupa ve Kuzey Amerika bölgesinde son 10 yılda yeni HIV enfeksiyonu sayısında azalma dikkat çekiyor.
Türkiye’yi çevreleyen Doğu Avrupa ve merkez Asya bölgesi ile Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerindeki yeni HIV enfeksiyonlarında ise artış gözleniyor.
15-49 yaş arasında nüfusa göre HIV’in yaygınlık oranına bakıldığında 1990’da dünya ortalaması yüzde 0,3 iken bu oran 2000 yılından bu yana yüzde 0,7 olarak seyrediyor.
AB ortalaması ise 2010-2020 yılları arasında her sene yüzde 0,2 olarak gerçekleşti.
HIV/AIDS nasıl bulaşır?
HIV enfeksiyonu, korunmasız her türlü cinsel temas, ortak enjektörlerle damar içi madde kullanımı, enfekte kan ve kan ürünlerinin verilmesiyle veya anneden bebeğe gebelik döneminde, doğum sırasında veya doğum sonrasında emzirmeyle de bulaşabiliyor. HIV enfeksiyonu tüm yaş gruplarında görülebilir.
TÜİK ve Sağlık Bakanlığı verileri arasında fark
Öte yandan ölüm sayısı hakkında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Sağlık Bakanlığı verileri arasında ciddi bir fark bulunuyor. Eurostat’ın verileri TÜİK’e dayanıyor. TÜİK’in açıkladığı ölüm istatistiklerinde “HIV hastalığı”ndan hayatını kaybedenlerin sayısı yer alıyor.
TÜİK’e göre 2019 yılında HIV’den Türkiye’de 103 kişi hayatını kaybetti. Sağlık Bakanlığı verilerine göre ise 2019’da 39 kişi hayatını kaybetti. Bakanlık verilerinde diğer yıllar da TÜİK’ten çok daha düşük. Tanım farklılığı bu farkın bir sebebi olabilir.