Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bugün Haziran ayı işgücü verilerini açıklarken, işsiz sayısının bir ayda 823 bin kişi azaldığını belirtmesi tüm yurttaşlar üzerinde şaşkınlık oluşturdu.
Bir çok ekonomist, TÜİK verilerinin gerçeği yansıtmadığını ileri sürmekle birlikte, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) de verilere ilişkin rapor yayımladı.
DİSK-AR, TÜİK verilerine ilişkin raporunda şu sıralamayı yaptı:
1- Haziran 2021’de salgın kısıtlamalarının kalkması ve ekonominin tam olarak açılması nedeniyle işbaşında olanların sayısının artması beklenir bir durumdur. Ancak buna rağmen TÜİK tarafından açıklanan dar tanımlı işsizlik ile istihdam verileri izaha muhtaçtır. TÜİK salgın döneminde uygulanan işten çıkarma yasağı, kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği gibi faktörleri hesaba katmaksızın dar tanımlı işsizlik ve istihdam hesaplaması yapmaya devam etmektedir.
2- Haziran 2021’de ekonominin açılmasıyla birlikte zamana bağlı eksik istihdam sayısında bir azalma olması olağandır. Nitekim Mayıs 2021’de 1 milyon 962 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış zamana bağlı eksik istihdam sayısı Haziran 2021’de 691 bin kişi azalarak 1 milyon 271 bine gerilemiştir. Ancak zamana bağlı eksik istihdamdaki bu azalma yeni istihdam yaratılması ve dar tanımlı işsizliğin düşmesi anlamına gelmemektedir. Zaten bu durum halihazırda istihdamda olan kişilerin tam zamanlı çalışmaya başlamasıdır.
3- TÜİK’e göre Haziran 2021’de, yaz mevsiminde ve ekonominin tam açıldığı bir dönemde, mevsim etkisinden arındırılmış işgücünde 222 bin kişilik bir azalma yaşanmıştır. Oysa beklenen, ekonomideki açılma nedeniyle insanların işgücü piyasasına daha fazla girmesidir. İşgücündeki azalma izaha muhtaçtır ve gerçekçi değildir.
4- TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığımız hesaplamaya göre Mayıs 2021 ve Haziran 2021 arasındaki bir aylık dönemde mevsim etkisinden arındırılmış zamana bağlı eksik istihdamdaki azalma 691 bin kişidir. Bu kişilerin Haziran 2021’deki tam açılmayla birlikte tam zamanlı çalışmaya döndüklerini söylemek mümkündür. TÜİK’e göre Mayıs 2021 ile Haziran 2021 arasındaki bir aylık dönemde mevsim etkisinden arındırılmış istihdam artışı 602 bin kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu iki veri oldukça birbirine yakındır. Ancak zamana bağlı eksik istihdam kapsamındakiler zaten istihdamda kabul edilmektedir. Zamana bağlı eksik istihdamdaki azalma istihdamda bir artış anlamına gelmeyecektir. İstihdamdaki artışın sebebi zaman bağlı eksik istihdamdaki azalış olamaz. Ancak TÜİK verilerinden bu sonuca varıldığını söylemek mümkündür.
5- Öte yandan Mayıs 2021’de pandemi ödeneklerinden yararlananların (kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği ve işsizlik ödeneği) sayısı 2 milyon 502 bin kişiyken, Haziran 2021’de bu sayı 552 bin kişi azalarak 1 milyon 950 bin kişiye düşmüştür. Dolayısıyla 552 bin kişi pandemi ödenekleri almayarak muhtemelen işbaşına dönmüş veya tam zamanlı çalışmaya başlamıştır. Öyle anlaşılmaktadır ki istihdamdaki artış ve işsizlikteki azalış yeni yaratılan işlerden kaynaklanmamaktadır. İstihdam artışının sebebi daha çok Haziran’da ekonominin açılması sebebiyle daha önce zamana bağlı olarak eksik çalışan veya pandemi ödeneği alanların işbaşına geri dönmesinin yanlış bir biçimde yeni istihdam olarak değerlendirilmesidir. Dolayısıyla istihdamda net bir artıştan ve yeni işler yaratılmasından söz etmek güçtür. TÜİK’in sorduğu sorular veya katılımcıların bu sorulara verdiği yanıtlarda istihdamda olma, işbaşında olma, işsiz olma ve iş arama gibi konuların birbirine karışmış olması güçlü bir ihtimaldir.
6- Diğer yandan son 1 yılda (Haziran 2020-Haziran 2021) işten çıkarma yasağına rağmen 1 milyon 49 bin kişinin işsizlik ödeneğine başvurduğu ve bunlardan 337 bin kişinin ödenek almaya hak kazandığı İŞKUR verilerinden görülmektedir. Aynı şekilde İŞKUR’da kayıtlı işsiz sayısı Mayıs 2021’de 2 milyon 893 bin iken Haziran 2021’de 2 milyon 950 bin kişiye yükselmiştir. Dolayısıyla veriler bize Mayıs 2021’e göre ve son 1 yılda kayıtlı işsiz sayısının artmakta olduğunu gösteriyor. Bilindiği gibi İŞKUR aktif iş arama kanallarından birisidir. Kayıtlı verilerde aktif iş arama kanallarındaki işsiz sayısı artarken TÜİK’e göre işsiz sayısının (aktif iş arama kanallarından birine başvuranlar) 823 bin kişi azalması da ayrıca izaha muhtaçtır.
News
